2022. urtearen amaieran, ELGAk «Segurtasun Juridikoaren Eguna» ospatu zuen. Egun horretan, mundu osoko 127 jurisdikzioei dagozkien 2021eko Adiskidetasunezko Prozeduren estatistikak aurkeztu ziren, eta nazioarteko zerga-eztabaidak kudeatzeagatik hainbat estaturi sariak eman zitzaizkien.

Sari horien artean, 1.1 kategorian Espainiari emandakoa nabarmentzen da, transferentzia-prezioen gaineko adiskidetasunezko prozedurak ebazteko batez besteko denborari buruzkoa.

Sari horrekin Espainia transferentzia-prezioen inguruko eztabaidak konpontzeko batez besteko denbora gutxien erabili duen munduko herrialdea dela aitortzen da. Hori guztia, gure herrialdeak 2021ean amaitu zituen kasu guztiei dagokienez, 142ko errekorreko zifra lortuz. Gainera, kasu horietako gehienen emaitza positiboa izan zela kontuan izanik; hots, zergapetze bikoitzaren ezabatzea lortu zutela.

Batez besteko epe hori 19,6 hilabetekoa izan zen, arlo horretako nazioarteko gutxieneko estandarrak helburutzat ezartzen dituen 24 hilabeteak baino askoz txikiagoa. Are gehiago, iaz oro har ebatzi ziren kasu guztietan erabili diren 32 hilabeteak baino nabarmen txikiagoa da ere.

Espainiaren atzetik, Erresuma Batua (20,9 hilabete), Alemania (23,1), Kanada (25,4) eta Danimarka (26,8) daude.

Adiskidetasunezko prozedurak azkar ebaztea oso elementu garrantzitsua da transferentzia-prezioen doikuntzek eragin ohi duten nazioarteko zergapetze bikoitzak eragindako taldeei segurtasun juridikoa emateko.

Zerga Agentziak arlo horretan egindako kudeaketa sari horien aurreko edizioetan aitortu da, ELGAren webguneak gai horri buruz eskaintzen duen informazio ugarian egiazta daitekeenez.

Aitorpen horiek estatistika-datuetan oinarritzen dira, eta, neurri handi batean, bi kategoriatan bildu daitezkeen askotariko faktoreek azaltzen dituzte: faktore estrategikoak eta operatiboak.

Lehenengo horiek zerga-administrazio bakoitzak adiskidetasunezko prozeduren kudeaketa-jarduera definitzen duten elementu orokorren inguruan hartzen dituen erabakiei buruzkoak dira. Horien artean, transferentzia-prezioen antolaketa, espezializazioa eta tratamendu integratua nabarmendu behar dira.

2016an, Espainiako Administrazioak transferentzia-prezioei buruzko adiskidetasunezko prozeduren eskumena Zerga Agentziaren esku ustea erabaki zuen. Kasu horiek zergadun zehatzen egoera bereziari buruzkoak dira, eta informazioa eta egiaztapen-funtzioekiko eta aldez aurreko adostasunarekiko elkarreragina funtsezko faktoreak dira. Hori kontuan hartuta, antolaketa-modu horrek lehiarako abantailak ditu, zalantzarik gabe.

Antolamenduaren esparruan, baina espezializazioarekin jada lotuta, Zerga Agentziak nazioarteko fiskalitatean eta transferentzia-prezioetan espezializatutako bulego zentral bat sortzearen aldeko apustua egin zuen 2013an: Nazioarteko Fiskalitaterako Bulego Nazionala. NFBNk ordutik transferentzia-prezioen tratamenduan lortutako esperientzia eta heldutasuna abantaila dira, halaber, beste zerga-administrazio batzuekin horrelako eztabaidak konpontzeko ezarri ohi den eztabaida bizian.

Azkenik, adiskidetasunezko prozedurak bere arau eta helburu propioak baditu ere, ez da talde baten transferentzia-prezioen politikan eragiten duten gainerako prozeduretatik aparte aztertu behar, ikuskapenak, APAk edo barne-berrikuspeneko bidea bera izan; beraz, beharrezkoa da horren guztiaren arteko erlazio egokia bermatuko duen estrategia garatzea, eta Espainian transferentzia-prezioei buruzko 360º estrategia deritzona dena.

Faktore operatiboen artean, honako hauek aipa daitezke: negoziazio-erronden plangintza, kasuen jarraipena egiteko tresnak, prozeduren helbururako orientazioa eta giza-taldea.

Negoziazio-txandak urtebete baino gehiago lehenago planifikatzen dira, eta urtean bilera bat edo bi egiten dira gure bazkide nagusiekin: Europako herrialdeak eta Estatu Batuak. 2021aren amaieratik, aurrez-aurrekoak izango dira berriro. Pandemiaren ondorioz, bideokonferentzia bidezko bilerak orokortu egin dira. Kasu batzuetan, aurrez aurrekoak ordezkatzeko aukera ematen dute, eta, beste batzuetan, aldiz, horiek prestatu edo azken xehetasunak amaitzeko aukera ematen dute.

Txanda horiek egitea funtsezkoa da kasuak ixteko; hilabete batzuk lehenago, bi agintari eskudunen taldeek posizio-txostenak eta beharrezko informazioa trukatu behar baitituzte. Fase honetan, zergadunen eta aholkularien lankidetza oso garrantzitsua da eztabaidak arintzeko.

Negoziazio-txanda bakoitzaren ondoren, akordio bat lortu den eta itxi ez den kasuei buruzko kontrol eta jarraipen estua egitea beharrezkoa da. Horretarako, eta EBk eta ELGAk urtero eskatzen dituzten datu estatistikoak biltzeko, Zerga Agentziako Informatika Sailaren inplikazioa funtsezkoa izan da; adiskidetasunezko prozedurak izapidetzeko aplikazio informatikoa egin du, Ikuskapen Plan berriari erantsita.

Aurrekoarekin batera, adiskidetasunezko prozeduren helburua beti gogoan izatea beharrezkoa da: zergapetze bikoitza ezabatzea. Horrek esan nahi du agintari eskudunek argudio teknikoen defentsa eta beharrezko pragmatismoa eta malgutasuna bateragarri egin behar dituztela, akordioak lortzea ahalbidetuko duten posizioei eusteko. Are gehiago Espainiak bazkide nagusiekin dituen hitzarmenek arbitraje-klausula aurreikusten dutela kontuan hartuta (betiere akordio bat bermatuz, dela agintari eskudunen artekoa, dela arbitraje-batzorde baten artekoa).

Adiskidetasunezko prozedurak pertsonek izapidetu eta negoziatzen dituzte; beraz, giza elementua funtsezkoa da. Espainiako adiskidetasunezko prozeduretako taldea prestatzeak eta espezializatzeak eta beste administrazio batzuetako taldeekin ondo ulertzeak akordioak zentzuzko epeetan lortzeko aukera ematen du, eta hori da, hain zuzen ere, ELGAk 2022an jasotako saria aitortzen duena.