Jarduera ekonomikoaren azken aldiko bilakaera eta eguneroko datuen erabilgarritasuna
Jatorri fiskaleko informazioa funtsezko elementu bihurtu da herrialdearen egoera ekonomikoa ezagutzeko. Egoeraren araberako informazioaren kasua ez da salbuespena. Ildo horretan, BEZaren Berehalako Informazio Horniduraren (BIH) sistematik egunero lortzen diren salmentak nabarmentzen dira. 65 mila enpresa inguru sistema horri atxikita daude. Kopuru hori txikia da beste adierazle batzuekin eta Zerga Agentziarekin alderatuta; esate baterako, Enpresa Handien eta sozietate-enpresa txiki eta ertainen salmentak, milioi bat enpresa baino gehiagori buruzko informazioa eskaintzen dute. Hala ere, BIHaren salmentak BEZa aitortzen duten enpresa guztien fakturazioaren bi heren baino gehiago dira, eta, batez ere, informazioa unekoa izaten da; beraz, azkenengo adierazlea jardueraren azken aldiko bilakaerari gehien lotuta dagoena da.
Joan den asteazkenean argitaratu zen asteko azken txostena, apirileko salmenten lehen zenbatespena jasotzen zuena (Zerga Agentzia: Eguneroko barne-salmentak). 1. grafikoak emaitza azken hilabeteetako salmenten joeraren testuinguruan kokatzeko aukera ematen du.
Irailean hazkundearen pixkanakako dezelerazio-prozesua hasi zen, termino errealetan eta nominaletan, kasu honetan zorrotzagoa, inflazio-presio txikiagoarekin bat datorrelako. Minimoa urte-hasieran lortu zen, eta otsaileko eta martxoko datuek hobekuntza islatu zuten. Gorakada bereziki handia izan zen martxoan, baina ez apirilean ez da hala izan. Zer gertatu da bi hilabete hauetan hain portaera desberdina emateko?
Erantzunaren 2. grafikoan dago neurri batean. Grafiko horrek azken bi urteetako otsaileko, martxoko eta apirileko eguneroko salmentak islatzen ditu. Grafikoan 2022an salgaien errepideko garraioaren sektorean langabezia noiz hasi zen adierazten da.
Langabeziaren hasierak salmenten beheranzko shock-a ekarri zuen, eta apirileko bigarren astetik aurrera soilik suspertu ziren. Martxoko datua gertaera horretaz baliatu zen, eta, bestalde, orain apirileko zifrak horren ondorio negatiboak jasaten ditu.
Horixe da, hain zuzen ere, eguneroko informazioaren bertuteetako bat, data jakin batzuetan suertatutako gertaerak zehaztasunez detektatu ahal izatea eta horiei erantzun egokia ematea. Bestalde, eguneroko serieak oso irregularrak dira, eta interpretatzen zailak. Izan ere, data horiek serie ekonomikoetan ezegonkortasuna eragiten duten faktore ugarietako bat dira, behaketa-maiztasuna zenbat eta handiagoa izan; horregatik modulazio-faktoreren bat erabili behar da, aurreko grafikoan (28 eguneko batez besteko mugikorrarena) gertatzen den bezala, ezegonkortasun hori leuntzen saiatuz. Baina hori ez da berria: hiruhileko serieak urteko serieak baino irregularragoak dira, eta hilekoak hiruhilekoak baino irregularragoak. Eguneroko serieek gogorarazten digute analisi ekonomikoan beti eztabaidatu behar dela informazioa laster edukitzearen artean, baina zaratarekin, edo zaratarik gabe, baina berandu. Arazoa da erabakiek ezin dutela beti datu konponezinak izan arte itxaron, eta kasu horietan ezer gutxirako balio du bi urte barru atzo gertatu zena ziurtasunez jakiteak.