Nas últimas semanas publicáronse dúas estatísticas que explotan a información fiscal sobre a renda persoal desde a dimensión municipal.

Trátase da Estatística dos declarantes do IRPF por municipios e da Estatística dos declarantes do IRPF por municipios dos maiores municipios por código postal, as dous correspondentes ao exercicio 2022. Ambas as dúas publicacións son unha versión detallada da Estatística dos declarantes do IRPF , que só ten a desagregación por comunidade autónoma. Estas estatísticas achegan, ademais, información sobre outras rendas exentas que non están incluídas na declaración anual do IRPF, así como o cálculo do número total de persoas adultas declarantes do imposto (unha nas declaracións individuais e conxuntas monoparentais, dous nas declaracións conxuntas de casados).

A información contida en ambas as dúas estatísticas facilita a análise desde múltiples perspectivas: composición da renda segundo o tamaño do municipio, evolución da renda antes e despois de impostos, dispersión da renda e das cotas do imposto dentro de cada territorio (total, autonómico e municipal). Pero, sen dúbida, o que máis chama a atención sempre é a posición que ocupan os distintos municipios no ránking, por máis que esta posición sexa bastante estable ao longo do tempo para a maioría deles . A dispoñibilidade destas estatísticas desde o exercicio 2013 permite ver esa estabilidade tanto por arriba como por embaixo. Os Gráficos 1 e 2 que se presentan a continuación ilustran este punto.

Nos gráficos móstrase a posición que ocupaban os seis primeiros e seis últimos municipios en 2022 ao longo do tempo. Como se ve, en ambos os dous casos polo menos catro deses seis municipios mantivéronse nas mellores/peores posicións nos últimos dez anos.

Un resultado interesante que se obtén cando se analizan os datos desde o punto de vista da evolución temporal é o cambio que se produciu entre 2013 e 2022 no peso que as distintas fontes de renda tiñan nos municipios que ocupaban os primeiros seis lugares e os que se situaban ao final da clasificación nun e outro ano. O Gráfico 3 recolle esa evolución.

Destaca como foron gañando espazo as rendas do capital e da empresa nos municipios con máis renda, fronte á maior estabilidade dos municipios máis desfavorecidos, en que, pola contra, incrementouse a contribución das rendas do traballo que, para estes fins, inclúen tamén as pensións e outras prestacións exentas.

A pesar da riqueza que ten a información municipal, nos municipios máis grandes esta dimensión é demasiado ampla, de aí a necesidade e o interese de dispor dunha maior desagregación que se consegue neste caso a través dos códigos postais. Con esta maior desagregación pódese ver, por exemplo, onde encóntranse os códigos postais cunha renda bruta media superior aos 50.000 euros (a maioría deles concentrados nalgunhas zonas das provincias de Madrid e Barcelona), ou pódese calcular a dispersión da renda dentro de cada municipio como a diferenza entre a maior e a menor renda bruta nos códigos postais de cada localidade. Isto último é o que se fai no Gráfico 4 en que se ve que, loxicamente, a maior dispersión adoítase dar en municipios grandes, aínda que esa non é toda a explicación (Fuenlabrada, a que figura con menor dispersión no gráfico, ten unha poboación maior que Alcobendas).