4.1.3. Fase recadadora

A Axencia Tributaria desenvolve un amplo elenco de actuacións conducentes ao cobramento das débedas e sancións tributarias derivadas da aplicación do sistema tributario estatal e aduaneiro, así como das derivadas dos demais recursos de natureza pública cuxa xestión asume en virtude de Lei ou Convenio.

Nestas actuacións que se levan a cabo, tanto en período voluntario coma en período executivo, resulta precisa a utilización de todos aqueles mecanismos que o ordenamento xurídico habilita para o cobramento coactivo.

A Axencia Tributaria seguiu apostando en 2016 por intensificar as actuacións máis cualificadas para a loita contra a fraude na fase recadadora.

Evolución da débeda pendente

A xestión recadadora das débedas tributarias consiste no exercicio das funcións administrativas conducentes ao seu cobramento. Inclúe un conxunto de actuacións como a investigación patrimonial, a adopción de medidas preventivos, a realización de acordos de derivación de responsabilidade e todas aquelas previstas no Regulamento Xeral de Recadación con suxeición aos prazos establecidos no ordenamento xurídico tributario.

Ata que as débedas tributarias se extingan, por pagamento, compensación ou os demais medios previstos legalmente, considéranse “pendentes”. Non obstante, dentro das débedas pendentes hai que distinguir entre aquelas en que concorren supostos de suspensión, adiamento ou procedemento concursal, que non resultan esixibles mentres permanezan nesa situación, do resto de débedas pendentes, respecto das que os órganos de recadación despregan todas as facultades previstas no ordenamento xurídico.

A débeda pendente ao final de cada ano é o resultado de sumar á débeda pendente ao inicio dese ano as débedas pendentes orixinadas no ano en curso, denominado “cargo anual”, e de restar as cancelacións que se producen no ano, ben por ingresos obtidos como resultado das actuacións recadadoras ou ben por outras causas legalmente establecidas.

A débeda pendente, a 31 de decembro de 2016, era de 45.849 millóns de euros, o que supón un descenso do 6,9 por cento con respecto a 31 de decembro de 2015.

Os seguintes cadros  do Anexo mostran, respectivamente, a evolución da débeda pendente ao final de cada un dos anos comprendidos no período 1997-2016 e  a desagregación da débeda pendente:

No referente á débeda en executiva, durante 2016, o importe total da débeda a xestionar en período executivo ascendeu a 38.311 millóns de euros. O importe total das débedas obxecto de recarga de constrinximento en 2016 ascendeu a 10.030,7 millóns de euros, un 3,5 por cento menos que en 2015. Deste importe, as débedas orixinadas pola aplicación dos tributos competencia da Axencia Tributaria ascenderon a 7.161,3 millóns e as doutros entes a 2.869,4 millóns de euros. Por outra banda, cancelouse débeda por importe de 12.221,5 millóns.

As principais magnitudes relativas á fase recadadora desenvólvense nos cadros que se enumeran a continuación exposta no Anexo:

Débedas orixinadas pola aplicación dos tributos competencia da Axencia Tributaria

Da débeda obxecto da recarga de constrinximento en 2016, o 71 por cento do total, 7.161,3 millóns, provén de débedas orixinadas pola aplicación dos tributos competencia da Axencia Tributaria. Esta débeda procede tanto de liquidacións practicadas pola Axencia Tributaria como de autoliquidacións presentadas polos contribuíntes sen ingreso ou de adiamentos incumpridos. Pola súa banda, cancelouse débeda por importe de 9.159,4 millóns. 

Ademais, para previr e combater o baleirado patrimonial dos debedores, vénse potenciando nos últimos anos a adopción tanto de medidas preventivas cando existen indicios de que o cobramento da débeda poídase ver frustrado ou gravemente dificultado, como derivacións de responsabilidade como mecanismo para trasladar a obriga de pagamento dun obrigado a outro cando, ante o incumprimento do primeiro deles , danse os orzamentos establecidos na Lei.

No seguinte cadro do Anexo móstranse os resultados obtidos no 2015 e 2016 e a súa taxa de variación:

Xestión de débedas doutros entes

En 2016, a Axencia Tributaria xestionou débedas en período executivo procedentes de 168 entes externos, comprendendo neles 42 Organismos Autónomos, 16 Comunidades Autónomas, 25 Entidades Locais e 41 Entes Públicos, ademais dos diferentes Departamentos Ministeriais que incorporaron os recursos de dereito público á vía de constrinximento e outras débedas de dereito público cuxos ingresos teñen que engrosar o Orzamento do Estado. Tamén se xestionou o cobramento de débedas doutros Estados membros da Unión Europea no marco da Asistencia Mutua, así como doutros países por acordos internacionais subscritos (OCDE).

O maior porcentaxe de débeda xestionada corresponde aos Departamentos Ministeriais e outros (55,3 por cento) seguido das Comunidades Autónomas (26,0 por cento) e dos Organismos Autónomos (16,7 por cento).

En 2016, o importe da débeda obxecto de recarga de constrinximento ascendeu a 2.869,38 millóns de euros. Pola súa banda, cancelouse débeda por importe de 3.062,09 millóns de euros.

Por orixe, os entes externos con maior importe de débeda a xestionar pola Axencia Tributaria durante 2016 foron o Organismo Autónomo Xefatura de Tráfico (10 por cento) e o conxunto das confederacións hidrográficas (2 por cento).

No que fai ás Comunidades Autónomas, destacan Cataluña, Andalucía e Valencia, con maior importe de débeda a xestionar en 2016.